Құдалық – қазақ халқының әдет-ғұрпында ерекше орны бар дәстүр. Жекжаттық қатынастарға бастайтын алғашқы ресми қадам ата-ананың алдын ала келісімімен немесе қыз бен жігіттің уәделесуі арқылы жүзеге асады. Осыдан кейін құдаласу рәсімі бойынша үкі тағуға әдетте жігіт жағының ең жақын адамдарынан төрт не бес туысы барады. Екі жақ келісімге қол жеткізген жағдайда құдалық уақыты белгіленеді. Бұрынғы қазақтың үкі тағу дәстүрі бүгінде сырға тағумен алмасты.
Құдаларға арналған өлең
Махаббаттың күшімен отау құрды жастарым Екі елді құда қып біріктірді бастарын Екі жастың бақытына жақсы сөздер сөйлейік Төрде отырған құдалар ортаға кел билейік
Ойна, ойна, құдалар Жастық шақты еске алып Биле, биле, құдалар Жүрмеңіздер кеш қалып
Отыр міне құдалар, құдағилар жиналып Кел ортаға билейік, неге отырсыз қиналып? Екі жастың бақытына жақсы сөздер сөйлейік Төрде отырған құдалар ортаға кел билейік
Құда құда дегізген, құйрық, бауыр жегізген Екі жастың арқасы бізді тойға келгізген Екі жастың бақытына жақсы сөздер сөйлейік Төрде отырған құдалар ортаға кел билейік
Қазақтың құйрық-бауыр асату салты
«Ұлың өссе – ер жеткені, қызың өссе – бой жеткені» деп білген халық ұл бала ер жетіп, қыз балиғатқа толғаннан соң, әр ата-ана «ұлын ұяға, қызын қияға қондыруды» өзіне парыз деп білген. Мұндағы «балиғаттық жас»деп қазақта қыз баланың 13-ке толғанын атаса, ұл баланы «ер жетті» деп танып, «он үш жас отау иесі» деген қағиданы ұстанған. Жасөспірімдік шақтың соңы 16-17 жасты белгілеген.
Кудагый мен кудалар, Куйрык бауыр жесістік. «Куда, куда» десістік. Ортага алып жастарды, Серт байласып, кесістік. «Куда, куда»деген сон, Кушактасып тос кагып, Куйрык бауыр жеген сон. Шашу шашып ортага, Осы тойга келген сон, Кудайдан тілек тілейік. Думандатып ан салып, Бірге ойнап кулейік. Жалган мынау гумырды, Кадір тутып агайын, Сыйласумен журейік. Екі келмес дуние, Багасын онын білейік. Кудай коскан кудалар, Кутты болсын тойымыз. Окпе болмай ортада, Адал болсын ойымыз. «Мын жылдыкка кадам» деп «Кабыл болсын батам» деп, Алдынызга ас койдык, Сусын алып койыныз.
Бізге берген басыныз, Ауру-сыркау жоламай, Жузге келсін жасыныз. Бізге берген жамбасын, Ашык болып аспанын, Басына булт конбасын. Бізге усынган табагын, Кайгы кормей омірде, Ашык болсын кабагын. Торт тулік малын толдесін, Тайга айналып жабагын. Бізге берген жілігін, Торт тарапка шыксанда, Тозбасын жолда білігін. Бізге берген омырткан, Тар жол тайгак кешуде, Бейнет бермей басына, Алып шыксын Жараткан. Бізге берген субеніз, Кандай жагдай болсада, Кудайдан уміт узбеніз. Бізге берген шайыныз, Кут, береке, бак орнап, Жумак болсын жайыныз.
Торт кубылан тен болсын. Биік болып шанырак, Керегеніз кен болсын. Ортада болып баканын, Екі жагы тен болсын. Уыктарын мыкты болсын. Іші, сырты кутты болсын. Торіне Кыдыр консын. Ошагын отты болсын. Кызулы, шокты болсын. Казанын майлы болсын. Дастарханын шайлы болсын. Босаган берік болсын. Айын жарык болсын. Табалдырыгын тартымды, Туткан мыкты болсын. Кунін шуакты болсын. Тунін шыракты болсын. Бала-шаган коп болсын. Уайымын жок болсын. Кубін кутты болсын. Биен сутті болсын. Булагын сулы болсын. Орманын нулы болсын. Жайлауын жасыл болсын. Тасын асыл болсын.
Кандай заман болса да, Алды артын кен болсын. Канша ауыр болса да, Арткан жугін тен болсын. Таразынын басында, Кателігін кем болсын. Ак дегенін алгыс боп, Тарыккан мынау халкына, Шипа дарып, ем болсын. Касарыскан жауыннын, Арты топан су болып, Алды Бетпак шол болсын. Кара ниет душпанын, Ит пен куска жем болсын. Астыннан тагын таймасын. Басыннан багын таймасын. Арбір жаксы ісіннін, Корсін халыкын пайдасын. Ауланда гул жайнасын. Уйінде булбул сайрасын. Дастарханын кол болсын. Улына ул косылып, Кызына кыз косылып, Калын орман ел болсын.
Омір деген кок теніз, Жузіп калкып оте бер. Арман менен муратка, Аман есен жете бер.
Жарылка, Алла Кудырет. Тілегімізді кабыл ет. Куран бердік багыштап, Ойымызда болып ахирет. Аруактардын колдауын, Мына бізге насіп ет. Кыдыр келіп, бак дарып, Болмасын еш касырет. Тар жол тайгак кешуде, Суріндірмей алып от. Арнайы берген садака, Ак ниетті асым ед. Кабыл алып сауабын, Урпагымды иманга, Бір озіне гашык ет. Адал істі, ак жолды, Баршамызга касіп ет. Уйымшылдык, береке, Халыктын асыл ниеті, Отанымды, елімді, Жарылкаушы Кудырет, Жарылкаудын камын ет. Каралыктын озігін, Ар тараптан алсірет.
Сарбаз болган балама, Сара жолды тілеймін. Аскер болган балама, Аке жолын тілеймін. Отан коргау ісінде, Отты болсын жанарын. Антына берген адал бол, Салсын Алла назарын. Бірер жылга коярсын, Бул дуниенін базарын. Кузетуден жалыкпа, Аспан менен жерінді. «Казак» деген елінді. Артты емеспе озіне, Ата-бабан сенімді. Душпан келсе канды кол, Сертіне ар кез берік бол. Жауына кылгын каталдык. Жерінді коргау,аялау, Нагыз парыз адамдык. Саткынды асте аяма, Онын ісі жамандык. Колденен келген казадан, Сактасын Кудай аман гып.
Бастаган ісін дурыс болсын. Кут береке ырыс болсын. Бастаган ісін он болсын. Натижесі сом болсын. Жакынынды есірке, Халкына тисін пайдасы. Канша залым болса да, Отпесін душпан айласы. Ниетін кабыл болсын. Муратын асыл болсын. Коран малга толсын. Уйін жанга толсын. Ісін баянды болсын. Тусін аянды болсын. Улгі кылып озгеге, Патшан сені мактасын. Аруак колдап ісінді, Шапагатпен актасын. Жараткан Жаппар Иеміз, Тілмен козден сактасын. Кесір менен кесапат, Алыс жерден токтасын. Босаган мен торінде, Жаманшылык жатпасын. Айналып коріп ісінді, Періште сені жактасын. Риза болып Жараткан, Бар паледен сактасын.
Кайырлы болсын ага зейнетініз. Коп еді жалганда бейнетініз. Укімет озегінді талдырмайды, Тозса да бугінде ит койлегініз.
Зейнетке бугін шыгам демегініз. Урпакка жасадыныз комегініз. Алладан ниетініз кабыл болса, Рахымнын мейіріміне боленініз.
Урпагын енді сені асырасын, Несіне муктажынды жасырасын. Аллага кулшылык-намаз окы, Бес уакыт кубылага бас урасын.
Алладан кабыл болсын тілегініз. Бурында кулшынып жур едініз. Дені сау,басын аман болса егер, Жуз жаса, жумак боп кірерініз.
Кудайдан біздін сізге тілегіміз, Ауырмай ешкашан журегініз, Шобере,шопшек кор бул омірде Торкалы той жасасын бул елініз.
Кутты болсын Жана жыл! Куанамыз баршамыз. Кыдыр ата келіп тур, Ортамызда шыршамыз. Халкыма келді жана жыл. Кут акелді, береке. Жанаша болып кунтізбе, Басталды бугін мереке. Жана жылда тілейміз, Халкымызга молшылык. Жеріміз биыл коркейіп, Болмаса екен таршылык. Бакыт конып еліме, Жауын жауып жеріме, Аулак болсын куаншылык. Бале жала алыстап, Кауып катер калыс кап, Ортак дінде бас косып, Барша улттын баласы, Котерілсе гарыштап. Бар тілегін арнаса, Бір Аллага багыштап. Айтып, айтпай не керек, Кайран казак баласы, Тусінбейсін созімді, Акикаттан алыстап.
Алтын болсын босаган. Куміс болсын ошаган. Шаныракка кут дарып, Жарылкай берсін Жасаган.
Торкалы болсын тойыныз. Субелі болсын койыныз. Молшылык болып дастархан, Ортага кымыз койыныз.
Бакыт конып басына, Кыдыр келіп касына, Кут береке орнасын, Тауына да, тасына.
Кабыл боп елдін батасы, Аугансон саган ынтасы. Жуз жасагын карагым, Гасырдын болып курдасы.
Ораза батасы. (мусылманга)
Оразан кабыл болсын мусылмандар. Ниетін Жаратканга усынгандар. Алладан тілектерін кабыл болып, Ойдагы орындалсын бар армандар. Оразан кабыл болсын устагандар. Парызын шаригаттын бузбагандар. Алладан тілектерін кабыл болып, Болмасын арамызда кунахарлар. Оразан кабыл болсын жамагатым. Сактаган пайгамбардын аманатын. «Умматім, уматтім» деп сураганда, Тигізсін бізге онын шапагатын.
Курбандык бір Аллага Арнайы мынау малыныз,. Журектен амір келген сон Ниеттеніп шалдыныз. Кабыл болсын тілегін, Орындалсын арманын. Иманды болсын журегін. Бакыт конып, кут дарып, Шанырак пен босаган. Ибрахим анау атага, Кок кошкарды тастаган, Жарылкасын Жасаган. Иманына иман жалгаган. Кылган мынау ісінді, Ата бабан ансаган. Риза болып Аруагын, Колдап жаткан жайы бар, Айтсам бала мен саган. Сауап болып озіне, Бала шаган, шаныракка, Тие берсін тіріне, Ата-Бабан, Аруакка. Киындыкта, тарлыкта, Берген батам кабыл боп, Алдында турсын ар уакытта. Тусірмесін Танірім, Капір салган кармакка.
Барша бала арманы, Жігіт болдын балакай. Шашу ане шашылып, Той боп жатыр «Алакай»
Кудай коскан косагын, Кутты болсын босаган. Колга конган кусынды, Тугырлы кылсын Жасаган. Уйленген мынау жастарга, Болсын батам арнаган. «Таубе» дейік Аллага, Кабыл болмай мундайда, Ешбір тілек калмаган. Баянды болсын махаббат, Екеуінді тандаган. Жоламасын Азазіл, Сан сезімді жалмаган. Періштелер кузетсін, Ак тосекті ортада, Екеуіне арнаган. Сенім оты сонбесін, Кос журекті жалгаган. Кабыл болсын тілектер, Аруактарын колдаган. Некелерін килсын, Мешіттегі молладан, Кияметтік жар болу, Буйрыкты болсын Алладан.
Торт тарапка барсанда, Сапарларын он болсын. Артын калын шан болып, Алдын сара жол болсын. Кайда барып токтасан, Ырызыгын мол болсын. Кайда барып консанда, Конакжайлы ел болсын. Тозан басса бетінді, Молдір салкын кол болсын. Ыстык опсе етінді, Самал салкын жел болсын. Кырлы кырат белдерде, Танымайтын елдерде, Такаганда касына, Айтар созі «кел»болсын. Колігін бір сыр бермей, Казан аттай жулкынсын. Жазык, жазык жерлерде, Тайбуырылдай кулпырсын. Ойлаган ісін ондалып, Сайлаганын сомдалып, Арбір ісін жон болсын. Аман есен оралып, Сапардын соны ел болсын.
Ат туягын тай басар. Келді кезін коштасар. Білген сайын білім жок. Журегін мен акылын, Сонда гана достасар. Бата алганын орынды, Есінде болсын аркашан, Батадан бурын антын бар. Анттан бурын сертін бар. Осылардан бет бурсан, Арылмайтын дертін бар. Ант-ісіне адалдык. Сурайтын оны халкын бар. Серттен аркім суралар, Кияметке жеткенше, Орындайтын еркін бар. Жолын болсын шырагым, Істеген арбір жаксы ісін, Бул дуниеде парызын. Ол дуниеге карызын. Есек жолын іздетпей, Уйреттім аркез нар ізін. Кызмет ет халкына. Адет, гурып, салтына. Дінгегі бол дініннін, Ерікті, алде еріксіз, Бас бурарсын шартына. Ісіне болгын сабырлы, Адал болгын антына. «Пайда кунем болам» деп, Урынып журме карагым, Арамзанын наркына. Арине аркез карарсын, Парасатын мен паркына. Жокты кайдан табарсын, Оралсанда артына. Білім менен болганмен Белмесен егер меженді, Бола алмассын нар тулга. Киын кыстау кез туса, «Кудай озін онда» деп, «Аруак озін колда» деп, Казакша былай айтканда, Арка суйеп турарсын, «Казак» деген халкына. Устазыннын кадірін, Сонда гана білерсін, Бірак колын жетпейді, Руксат жок артына. Кандай жагдай болса да, Киндыктан тартынба. Кара нар гана арналган, Жук ауырын артуга.
Келді міне наурыз Котем келді агайын. Кун тенесіп айменен, Рахымы Алланын, Коктен келді агайын. Туйе боздап, кой коздап, Сай салада су агып, Жылу келді агайын. Кыдыр ата кош бастап, Жана туган айменен, Жылын келді агайын. Кутты болсын жыл басы, Дегім келді агайын. Коже ішіп, курт май, Жегім келді агайын. Етек жені жайылып, Ырыс келді агайын. Екі беті кызарып, Араздаскан былтыргы, Туыс келді агайын. Жанартып сані каланы, Оятып ані даланы, Жыл кусы келді агайын. Жылдан, жылга жалгаскан, Наурызын той болсын. Ак, карасы аралас, Коран толган кой болсын. Акка толып шараныз, Айран ішіп баланыз, Аузы басы май болсын. Жылдын басы наурыз, Той тойлаган ай болсын. Кен даланы толтырган, Торт тулігін сай болсын. Шалдар устап шараны, Кемпір устап баланы. Келін ыстап сабаны, Кырда ойнап кулыншак, Жабагыныз тай болсын. Елменен ел кауышып, Кыс коктемге ауысып, Араласып агайын, Конілдері жай болсын. Улттын тойы «Наурызы» Акка жетіп ауызы, Табак, табак уызы, Ішкендері шай болсын. Сыбагасы улкеннін, Казы карта, жал болсын. Наурыз коже ортада, Шекер менен бал болсын. Кабыл болып тілегім, Алла елге жар болсын.
Ел коргаган ер болсан, Колдан берме намысты. Коян да казір елемес, Бута менен камысты.
Тайталаскан палуанды, Жекпе жеке алып шык. Жамбаска сал, конбесе, Аягынан шалып жык.
Коскан атын байгіде, Кос канатты кус болсын. Кош бойына озык кеп, Душпанына мыс болсын.
Жеке дара мареге, Топты жарып озып от. «Жараткан ием жар бол» деп, Екі колынды созып от.
Кандай сайыс болса да, Багын болсын басында. Кажымукандай атаннын, Колдауы болсын касында.
Уткан мынау утысын, Несіп болсын озіне. Белдескеннін белін уз, Сен дескеннін созін буз. Жар басына жолама, Кауып болар биік куз. Алысканды алып жык, Шалысканды шалып жык, Жарысканнан озып кет, Намыска тисе козып кет. Колдап журсін озінді, Пірдін пірі, Пір Бекет. Халкынды ойлар ул болсан, Алдында болмас бір богет. Тірескенді тыртык кыл. Курескенді мыртык кыл. Дандайсыма біракта, Жанылмайтын жак болмас. Кайрылмайтын бак болмас. Арзандамас пул болмас, Арзымайтын кул болмас, Куатын барда кармап кал. Омір занын білсеніз, Бірде ащы, бірде бал.
Дастарханын базарлы, Аркашанда ток болсын. Уайым- кайгын азарлы, Ешкашанда жок болсын. Койган дамін ортага, Тамсандырар дамді болсын. Жиган ортан, конагын, Сыпайымды, санді болсын. Берген елдін батасы, Конілге конар манді болсын. Конагын Кыдыр болсын. Тілегі кунды болсын. Басына бак кондырып, Камбан унды болсын. Торіне келген бек болсын. Ризашылыгы коп болсын. Танір сені жарылкап, Бакыт кусы кеп консын. Арбір істе жолын боп, Коп тілеуі сеп болсын. Касібін салалы болсын. Балан, балалы болсын. Келінін келісті болып, Кызын орісті болсын.
Ауелі Кудай ондасын. Ай козінде Аулие, Кун козінде Аулие, Магрифта Аулие, Машрифта Аулие, Бірігіп барі колдасын. Иман болып жолдасын, Тажалдын ісі онбасын. Козділердін козінен, Созділердін созінен, Азазілдін азгыруынан, Екі дуниенін азабынан, Душпаннын мазагынан, Тозактын отынан, Патшанын сотынан, Дауасыз дерттен, Тілсіз жау орттен, Мезгілсіз олімнен, Имансыз еліннен, Инабатсыз келінен, Акымак баладан, Алжаскан данадан, Кумар куган кариядан, Тасыган дариядан, Сактай гор!
Кунадан бізді шектетіп, Жараткан Ием жарылка. Тазалай гор рухымызды, Болгандай кылып ак улпа.
Жараткан Ием жарлык ет. Тілегімді кабыл ет. Ахиреттін кунінде, Кыла корме кара бет.
Білім болсын інкарін. Талаптын мін тулпарын. Акыл жина жасыннан, Журекте болса ынта, угым. Онер болсын кумарын. Биік болсын шыгарын. Ынтан болсын ар іске. Жалкаулыкка жолама, Жанып турсын шырагын. Кенейе берсін орісін. Коріне берсін жемісін. Терен болсын талгамын. Икемді болсын бармагын. Уйренуден жалыкпа, Сезсенде ауыр салмагын. Сексен онер білсенде, «Білемін» деп калмагын. Бір онермен токтама, Жасында коп алмагын. Жетелі істен жиркенбе, Аліптін кут ар жагын. Саргайган жетер муратка. Етек женін толысса, Устаздын ісін жалгагын.
Козді ашып жумгандай, Мына жалган кас кагым. Жамандыкка баспагын. Шаригаттан аспагын. Жаксылардын касынан, Сылтау іздеп кашпагын. Жаман кылык бойына, Жинап алган тастагын. Кормейсін бе тагдыры, Кор болганын басканын. Куыс кеуде кумарын, Кошеде жур ашкарын. Текті туган ул болсан, Озінді озін баскаргын. Дарет дарып таніне, Косылмай арак заріне. Зияратка барсаншы, Урынбай сен турганда, Аруактардын каріне. Бала шаган жарын бар. Каусаган уйде карін бар. Ажептуір жігітсін, Намысын бар, арын бар. Жаксылардан тегін бар. Жан жагына каршы, Жалган мынау омірде, Досын болса «ку арак» Сенін кандай орнын бар.
Кер жорга мініп жол баста. Керней тартып кол баста. Зияратка шыккан керуенге, Жоламасын жын, албасты.
Аруак колдап сендерді, Сапарларын он болсын. Барган жерде Бабалар, Шипа салып,ем болсын.
Алла берсе тілекті, Козгар Аруак журекті. Колынды жай пенделер, Котеріп кос білекті.
Алладан болсын тілегін. Ашылып анык журегін. Тылсымнын берген батасы, «Кабыл болсын»деп тіледім.
Ак сандыкты анасы сактады ма, жар-жар. Ата –ананын уміті акталдыма, жар-жар. Кудалар мен кудагый екі жактан, жар-жар. Кудаласып бір созге токтадыма, жар-жар. Кутты болып кадамы куда келді, жар-жар. Шанырагына бул уйдін кут акелді, жар-жар Бізде міне тойынды тойлай келдік, жар-жар. Екі жастын бакытын ойлай келдік, жар-жар. Торкалы бул тойыныз, кутты болсын, жар-жар. Арадагы мын жылдык, мыкты болсын, жар-жар. Кудалардын салтына, жугінейік, жар-жар. Аранызда той тойлап, біз журейік, жар-жар. Торге шыгып кудалар,торлетініз, жар-жар. Кудагыйды ортага алып, терлетініз, жар-жар. Жаксы екен кудалар, келбетініз, жар-жар. Келер жылы бесікті тербетініз, жар-жар. Осындай той ар уйде, бола берсін, жар-жар. Сіздей куда болардай, бала берсін, жар-жар. Ак туйенін карыны, жарылган кун, жар-жар. Ата-анасы парыздан,арылган кун, жар-жар. Ал кудалар бул тойды тойланыздар, жар-жар. Кызыгына жастардын, тойманыздар жар-жар. Табак,табак ас койдык,алдынызга, жар-жар. Жамбыс пен бас койдык,алыныздар, жар-жар. «Куданы сыйла Кудайдай», деген елміз жар-жар. Бір жегенде бір тайды, жеген елміз, жар-жар. Оз тойынды тойлауга кулшыныныз, жар-жар. Бугінгі кун жарылган, буршігініз, жар-жар. Торде отырган бас куда, бакуатты, жар-жар. Барі жайсан жаксылар, аруакты, жар-жар. Бір бірінді кудалар, сыйланыздар, жар- жар. Шама келсе кок суды, куйманыздар, жар-жар. Екі жакка тілекті, тогініздер, жар-жар. Екі жактын кызыгын, корініздер, жар-жар. Заманыннын наркына, ерініздер жар-жар. Ел беретін кадені, берініздер, жар-жар. Адет-гурып салтынан, аспау керек, жар-жар. Жастар келсе бул тойды, бастау керек. жар-жар.
Саулык саган жакындап, Тамырына таралсын. Ауру сенен алыстап, Бетін бері карасын.
Капас тордын какпасы, Алды кенде, арты тар. Шешіледі топсасы. Барбір істе шешім бар.
Откен іске оралып, Окінгеннен пайда жок. Кебенек киген жігіттер, Бул заманда кайда жок
Алладан келген жарлыкка, Кутылардай айла жок. Басынды бурып он жакка, Откенінді ойла коп.
«Тек журсен, ток журерсін» Деген халык данасы. Жамандыкка болмайды, Жаратканнын панасы.
Кебенек киген келеді, Аман болса, дені сау. Акылды жігіт конеді. Акымактын ісі дау.
Ер жігіттін тандауы Мойынмен ісін котеру. Ез жігіттін тандауы, Туысына бейнет акелу.
Ортанды ойла оралар, Бар гой талай коралар. Кіріп кетсен тагыда, Козар небір жаралар
Жок болсада бір мушен, Рухын барда, танін бар. Бул жалганда болган сон Татар тузын, дамін бар.
Мойымагын карагым, Алла салган курсауга. Суйген кулда бейнет коп, Жаксы ат конер тусауга.
Кемістік корсе танініз, Кейімесін жаныныз. Конілдін кірі кетеді. Конілді болса анініз.
Ауырса да танініз, Ауырмасын жаныныз. Таза рухын білсеніз, Екі дуниеде санініз.
Болса да танін жаралы, Болмасын жанын каралы. Мын кунаге,бір таубе, Алда омірдін оралы.
Канша ауыр болса да, Откеніне окінбе. Омірдін озі бір бакыт, Куанасын ар кунге.
Ахиретте орын бар, Жаны таза аркімге. Пайдасыз кайгы не берер, Іштегі жанган ортіне.
Колынды жай анасы, Бата бердім мешелге. Кол аягы катайып, Айналмасын кеселге.
Казіргінін емі коп, Кандай болсын мешелге. Жаксы аукат, коп кимыл, Себеп болсын осерге.
Мешел бала мес карын, Белгісін ерте білгейсін. Басы казан, буты ши, Жас келседе журмейсін.
Жеті жаста жетілер, Кейін ойнап кулгейсін. Мешелден шыгар онерлер, Кезінде оны коргейсін.
Кынамаса курсагын, Кыз аулиеге баргайсын. Тілек тілеп Алладан, Урпагынды жалгайсын.
Дарет алып таза жур. Некелімен ойнап кул. Барлык ауру жуйкеден, Имансыз журек согар кур.
Жатырдагы каралык, Туйіншекке айналса, Сактап сені кала алмас, Байлык пенен арам пул. . Берсе Кудай береді. Соныннан урпак ереді. Баскашага шара жок. Бермесе пенде конеді.
Балалыктын базары, Ертегінін гажабы. Жігіттік кез, боз бала, Ол гумырдын ажары.
Аканін созін ескермеу, Акылга айткан дес бермеу, Озіне озін катын боп, Омірін болар бос белбеу,
Жиырма бестен откен сон, Отызга жасын жеткен сон, Журісін жалгыз жараспас. Кыздарда саган караспас.
«Тандаган тазга жолыгар» Деген казак созі бар. Ата-ананнын аландап, Карап журген козі бар.
Толган айдай толкыган, Коршілердін кызы бар. Колында барда, кармап кал, Базардын тойга бозі бар.
Кыз жиырмага келгенде, Карі болар карагым. Оні кетіп ажарын, Сары болар карагым. Жиырма беске келгенде, Кызык болмас базарын. Отыз жаска келгенде, Білінер аздап тозарын. Отыз беске келгенде, Конілді басар мун. Кырык жаска келгенде, Уйін болар мазарын. Онан арі не керек Аркімнін коріп мазагын. Жалгыз калсан сопиып, Омірде сол азабын. Багын жансын басында. Елуде міні болмайды, Ер жігіттін касында.
Тіріде шаруан бітпесін. Жалгаса берсін жоспарын. Бірге тойлап ісінді, Катар журсін достарын.
Акесі мен шешесі, Коршісі, барлык кошесі, Ак жол оган тілейік, Алладан болсын есесі.
Балан беске окысын, Санасына токысын. Балапандай балдырган, Таза даннен шокысын.
Баласы болсын ардакты, Елінін, туган жерінін. Кызгалдактай кулпырсын, Асемі болып гулінін.
Сынактан талай откейсін. Жауказындай коктейсін. Озып шыгып катардан, Муратына жеткейсін.
Ак сутінді актасын. Устаздары мактасын. Періштесі касында, Тіл мен козден сактасын.
Жаратканнын Рухы, Аруагымен алыскан, Діннен кудай сактасын. Занды саткан акшага, Биден кудай сактасын. Карыз алган аркімнен, Куйден кудай сактасын. Тыржаланаш, жын ойнак, Уйден кудай сактасын. Жалган ілім беретін, Хакімнен кудай сактасын. Патшадан гана коркатын, Акімнен кудай сактасын. Корыкпайтын кудайдан, Капірден кудай сактасын. Арын саткан акшага, Кыздан кудай сактасын. Ата-анасын сабаган, Улдан кудай сактасын. Дінін саткан баскага, Кулдан кудай сактасын. Казагынан жеріген, Ултсыздан сактасын. Кара мата жамылган, Жыннан кудай сактасын. Иманы жок, уждансыз, Устаздан кудай сактасын. Кайыры жок, арамза, Пулдан кудай сактасын. Колгірсіген билікке, Улыктан кудай сактасын. Елді алдап нан жеген, Кулыктан кудай сактасын. Арак ішіп, алжыган, Шалдан кудай сактасын. Канын токкен адамнын, Айуаннан кудай сактасын. Кыз зорлаган, каргысты, Хайуаннан кудай сактасын. Арам етек, кунахар, Зинакордан сактасын. Туганымен соттаскан, «Туганнан» кудай сактасын. Кангып журген ботенде, Елсізден кудай сактасын. Кошіп жаткан шет елге, Жерсізден кудай сактасын. Корші отырып танымас, Коршіден кудай сактасын. Ит пен куска жем болган, Корсізден кудай сактасын. Киюсіз тозган сореде, Бозден кудай сактасын. Осек куган, отірік, Созден кудай сактасын. Жаламенен тагылган, Айыптан кудай сактасын. Думше болган дінбузар, Молладан кудай сактасын. Арам жолмен табылган, Олжадан кудай сактасын. Білімсіз болган меніреу, Даргерден кудай сактасын. Апербакан, аділетсіз, Зангерден кудай сактасын. Ала аяк касиетсіз, Балгерден кудай сактасын. Каукары жок далбаса, Депутаттан сактасын. Арам канды колбаса, Еттен кудай сактасын. Шалаказак, мангуріт, Шонжардан кудай сактасын. Артыннан салган капыда, Канжардан кудай сактасын. Шешімі жок, бітпейтін, Даудан кудай сактасын. Бітіспейтін, токтамсыз, Жаудан кудай сактасын. Бай-манапты мактайтын, Акыннан кудай сактасын. Ерін саткан опасыз, Катыннан кудай сактасын. Екі ортада калдырар, Атыннан кудай сактасын. Басына пале акелер, Тіліннен кудай сактасын. Аздырар сені акылдан, Білімнен кудай сактасын. Козінді алдап, кокіген, Піріннен кудай сактасын. Ішінді кеулеп шіріген, Іріннен кудай сактасын. Кара кусша шуйліккен, Биліктен кудай сактасын. Кудайсыз откен жалганда, Тірліктен кудай сактасын. Алды арты болжаусыз, Деріттен кудай сактасын. Кияметте суралар. Серттен кудай сактасын. Кара халыкка кезіккен, Індеттен кудай сактасын. Орындалмас ешкашан, Міндеттен кудай сактасын. Колгірсіген, алдамшы, Курметтен кудай сактасын. Куыс кеуде, кансыган, Журектен кудай сактасын, Копке тиер кесірі, Тілектен кудай сактасын.
Бул кай казак, бай казак. Екі урты май казак, Менен баска жок деген, Озінше болган «кудай»казак . Кайырымы жок халкына, Есілдерті кулкынга, Жанындагы шалшыга, Созі октем «пір» тулга.
Парасаты жок ойында. Иманы жок бойында. Занды баскан белінен, Кудайы-доллар, койнында.
«Пысыкпын» деп озгеден. «Укпаймын» деп, созге мен, «Жумак деген осы»деп, Ахиреті жок коздеген
Досты кудай косады. Кыяметтік досым бол. Жаксылыктын жаршысы, Улы іске осім бол.
Асыл арман озінді, Жетелесін биікке. Алла ондап ісінді, Салмасын отты куйікке.
Колдап сені ар істе, Сактап журсін періште. Кунін болсын шуакты, Жаркырайтын тал тусте.
Ашык болып аспанын, Басына булт тонбесін. Алыс болып арасы, Азазіл шайтан ермесін.
Сау басына сакина, Жаратушы бермесін. Аман болып жануян, Еш таршылык кормесін.